شناخت متریال صنعتی و بازرسی کالا
اولین و مهم ترین مرحله برای علاقه مندان به دانش پایپینگ و بازرسی جوش، شناخت کامل انواع متریال ها و دانش ساخت آن ها در شرکت‌های سازنده قطعات است که زمینه ساز ایجاد مشاغلی همچون طراحی صنعتی، کارخانجات سازنده کالا و قطعات، شرکت های بازرسی و تامین متریال، شرکت های ساخت و مونتاژ قطعات صنعتی گردیده است. در دید اولیه شاید به ظاهر این حرفه از دید خیلی از افراد پنهان مانده باشد، ولی به جد می توان گفت یکی از مهم ترین و اساسی ترین و پرکاربردی ترین حیطه ها محسوب می شود و با یک پرس و جو از افرادی که در این حیطه مشغول به فعالیت هستند می توان این مهم را متوجه شد.
با توجه به کارآیی بالای این حوزه لازم به یادآوریست که کسب اطلاعات در این زمینه برای هر صنایع با دیگر صنایع متفاوت است که دلیل مهم آن نیز تنوع متریال ها از لحاظ جنس ، خواص مکانیکی و شیمیایی آن ها به همراه تنوع در عملیات های حرارتی صورت گرفته بر روی آن‌هاست. فردی که در حوزه طراحی و اجرای سازه های فلزی فعالیت می کند، شاید تنها دانستن اطلاعاتی در حوزه سازه های فلزی او را از سایر بخش ها بی نیاز کند، ولی برای فردی که در حوزه لوله کشی صنعتی (پایپینگ)، فعالیت می کند اطلاعاتی همچون انواع لوله ها، اتصالات، فلنج، گسکت، شیرآلات، پیچ و مهره ها، ورق ها و … نیازمند دانستن اطلاعات بیشتر در حوزه وسیع تری نسبت به فرد اول دریافت کند. به عنوان یک نتیجه کلی از این موضوع می توان راهکار زیر را پیشنهاد داد:
1-حوزه فعالیت خود را مشخص کنید.
2-متریال های مورد استفاده در آن بخش را لیست کنید.
3-استانداردهای مهم و کاربردی آن حوزه را استخراج کنید.
4-اطلاعات مورد نیاز خود را از استانداردها و دستورالعمل ها، هندبوک و اساتید خبره به دست بیاورید.
بیایید یک مثال کاربردی از این بخش را بررسی کنیم.
فرض کنید برای یک مسیر لوله کشی در یک پلنت صنعتی پالایشگاهی یک متریال را می خواهیم استفاده کنیم. به عنوان یک طراح پایپینگ باید اطلاعاتی نظیر نوع سیال مسیر لوله کشی، دما، فشار، خوردگی، ضریب انبساط طولی، حداکثر تنش مجاز، آنالیز شیمیایی متریال، عملیات های حرارتی صورت گرفته بر روی متریال حین ساخت در کارخانه و … را بدانیم و با استفاده از استانداردهای مرتبط یک نوع متریال مشخص را برای مسیر لوله کشی خود انتخاب کنیم. اگر حوزه فعالیت ما در بخش تامین کالا (Procurement) باشد، برای تهیه متریالی که طراح پیشنهاد داده و درخواست آن از شرکت سازنده و انتقال آن به بخش های ساخت و اجرا، می بایست اطلاعاتی نظیر انواع قراردادهای مالی جهت تامین کالا، شناخت شرکت های تامین کننده کالا، بازرسی میدانی از متریال ها در کارخانه، نگهداری (Preservation) متریال، شرایط حمل و نقل، پکینگ و بسته بندی کالا، روش های آنالیز شیمیایی متریال، روش شناسایی متریال، کنترل ابعادی و … را تسلط داشته باشیم.
در واحد های ساخت و اجرا اطلاعاتی نظیر شناسایی متریال بر اساس شکل ظاهری، بازرسی و کنترل ابعادی، روش های اتصالدهی متریال ها مانند WPS, PQR، روش های نصب در موقعیت اصلی، شرایط نگهداری متریال از زمان نصب تا زمان راه اندازی واحد، روش های شناسایی و تفکیک متریال ها به شیوه Color Coding ، آنالیز شیمیایی متریال XRF, Spectrometry و … عیب یابی و تعمیر متریال معیوب، عملیات حرارتی قبل، حین و بعد از اتصالدهی، روش های تست نشتی متریال، ماکزیمم فشار تست استاتیک، شرایط سیال تست و … را تسلط داشت.
همانطور که اشاره شد در تمامی این واحد ها ما با یک نمونه کالا سر و کار داریم ولی در هر واحد اطلاعاتی به صورت زنجیره وار به هم مرتبط می شوند که طراحان، واحد های تامین متریال و بازرسان کنترل کالا را ملزم به دانستن این اطلاعات می کند.
در دانشگاه ها و رشته های مهندسی اطلاعات پایه و اولیه در حوزه شناخت متریال ها نظیر روش های شکل دهی، تست های مکانیکی، عملیات حرارتی، سختی سنجی، نمودار های تنش-کرنش و … آموزش داده می شود که تمام نیاز یک کارشناس را در حوزه های ذکر شده فراهم نمی کند و این اطلاعات گاهی به صورت میدانی و از هر پروژه به پروژه دیگر به صورت سینه به سینه منتقل می شود. البته در سال های اخیر مدرسان با تجربه به خوبی توانسته اند این حوزه را شرح داده و بتوانند با آموزش های ارائه شده، یک کارشناس را ملزم به ارائه نظر کارشناسی نمایند که این امر قابل تحسین است.
