بازرسی چشمی جوش چیست؟
- انواع روش های ارزیابی جوش
- 1-بازرسی با استفاده از تست های مخرب DT (Destructive Test)
- انواع تست های مخرب (DT) در جوشکاری
- 2- بازرسی با استفاده از تست های غیر مخرب NDT (Non Destructive Test)
- انواع تست های غیر مخرب (NDT) در جوشکاری
- بازرسی چشمی VT (Visual Test)
- بازرسی چشمی قبل از عملیات جوشکاری
- بازرسی چشمی در حین فرآیند جوشکاری
- بازرسی چشمی پس از جوشکاری
- عیوب قابل مشاهده و ارزیابی در بازرسی چشمی جوش
بازرسی قطعات جوشکاری شده به روش های گوناگونی انجام می شود که اولین و مهم ترین روش بازرسی جوش روش بازرسی چشمی (Visual Test) است که به اختصار به آن VT گفته می شود، لازم به ذکر است که قطعات به روش های متفاوتی مانند جوشکاری، لحیم کاری و … به همدیگر متصل می شوند و ما در این مقاله تنها صرفا روش جوشکاری را در نظر می گیریم.
اگر بخواهیم به طور کلی این سطح از بازرسی های قبل، حین و بعد از جوشکاری را تعریف کنیم، ابتدا بهتر است دسته بندی کلی بازرسی ها را بشناسیم.
انواع روش های ارزیابی جوش
1-بازرسی با استفاده از تست های مخرب DT (Destructive Test)
در این روش بازرسی هماهنگونه که از نام آن آشکار است، قطعه پس از بازرسی دچار آسیب سطحی و عمقی می شود و معمولا در اکثر مواقع بی استفاده قرار خواهد گرفت. ولی شاید از خود بپرسید دلیل این نوع بازرسی چیست؟
تمامی قطعات جهت انجام جوشکاری باید از یک دستورالعمل خاص برای جوشکاری آن قطعات استفاده کنند که به آن WPS گفته می شود. WPS ها قبل از اینکه مورد استفاده قرار بگیرند باید این اطمینان را به ما بدهند که قطعات پس از اتمام جوشکاری دارای حداقل مقدار مقاومت در برابر نیروهای محوری، شعاعی و خوردگی را دارند. به همین علت یک یا چند نمونه با استفاده از دستورالعمل گفته شده در WPS جوشکاری می گردند و قطعات را تحت تست های مخرب (DT) قرار می دهند. قطعات پس از اخذ تاییدیه از مجموع این تست ها در نهایت مورد تایید واحد بازرسی فنی جوش قرار خواهند گرفت و توسط تیم های اجرایی قابل استفاده خواهند بود.
انواع تست های مخرب (DT) در جوشکاری
- تست ضربه (Impact Test)
- تست برش (Metal Shear Test)
- تست کشش (Tensile Test)
- ….
2- بازرسی با استفاده از تست های غیر مخرب NDT (Non Destructive Test)
برخلاف بازرسی در روش مخرب، در این نوع بازرسی اگر به صورت اصولی انجام گردد قطعه دچار هیچ گونه آسیب نه سطحی و نه عمقی نمی شود. قطعات پس از انجام تست های NDT در صورت نداشتن هیچ گونه عیب و ایرادی مجددا قابل استفاده خواهند بود. در زیر تعدادی از این تست ها را ارائه کردیم.
انواع تست های غیر مخرب (NDT) در جوشکاری
- تست چشمی (Visual Test)
- تست مایع نافذ (Liquid Penetration Test)
- تست رادیوگرافی (Radiography Test)
- تست مغناطیسی (Magnetic Test)
- …
بازرسی چشمی VT (Visual Test)
اولین مرحله بازرسی قبل، حین و بعد از عملیات جوشکاری است که تمامی قطعات و متریال ها می بایست جهت جوشکاری و اتصالدهی از آن گذر کرده و وارد مراحل دیگر بازرسی گردند.
بازرسی چشمی تا حد بسیار زیادی از عیوب پیش بینی نشده پس از اتمام عملیات جوشکاری جلوگیری کرده و کیفیت اتصال نهایی را به میزان بسیار زیادی ارتقا می دهد.
هماهگونه که قبلا هم ذکر کردیم، فرآیند بازرسی چشمی در سه بخش قبل از عملیات، حین عملیات و بعد از عملیات انجام می شود که تاثیر بسیار بالایی در اتصال نهایی دارد.
بازرسی چشمی قبل از عملیات جوشکاری
بازرسی چشمی قبل از عملیات جوشکاری بخشی از بازرسی فیت آپ است. قطعات در حین مونتاژ شدن توسط گروه فیتری در چندین مرحله مورد ارزیابی قرار می گیرند. بخشی از این بازرسی ها مرتبط با ابعاد اتصال است که می بایست ابعاد قطعه مطابق با WPS باشد. در غیر اینصورت تضمینی برای داشتن اتصال با کیفیتی نخواهیم داشت. یک بازرس جوش و پایپینگ با استفاده از انواع گیج ها، کولیس، زاویه سنج و … یک اتصال را از چندین جهت مورد ارزیابی قرار می دهد که این خود به تنهایی از عیوب احتمالی در حین جوشکاری جلوگیری خواهد کرد.
بازرسی چشمی در حین فرآیند جوشکاری
پس از شروع جوشکاری، بازرسان کنترل کیفیت جوش و پایپینگ کیفیت و پارامترهای عملیات جوشکاری را کنترل می کنند. کنترل شرایط جوشکاری، کنترل آمپر، ولتاي، دما، الکترودهای مصرفی؛ میزان جریان گاز جوشکاری استفاده شده (Flow Rate) در کپسول ها، کنترل مانور جوشکاران را در حین فرآیند جوشکاری انجام می دهند.
بازرسی چشمی پس از جوشکاری
پس از اطمینان از اتمام عملیات جوشکاری، بازرسان کنترل کیفیت جوش با استفاده از ادوات مخصوص، بازرسی چشمی نظیر ذره بین، انواع گیج های بازرسی، آینه بازرسی، متر، تراز و … اتصال نهایی را بازرسی چشمی انجام می دهند و در صورت وجود عیب در قطعه به تیم اجرای پایپینگ اطلاعرسانی می گردد تا فرآیند اصلاحیه یا جایگزینی قطعه را انجام دهند و در صورت اخذ تاییدیه در بازرسی چشمی، گزارش فرآیند جوشکاری برای اتصال مذکور را تایید و امضا می نمایند.
عیوب قابل مشاهده و ارزیابی در بازرسی چشمی جوش
اکثر عیوبی که قبل، حین و بعد از جوشکاری قابل ارزیابی می باشند در سطح نهایی قطعه قرار می گیرند و با چشم مسلح می توان آن ها را دید و ارزیابی نمود. این عیوب شامل:
- عدم همترازی قطعه (Misalignment)
- پیچش و تاب برداشتن قطعه
- Arc Strike
- Under Cut
- Poor Restart
- Over Lap
- Pin hole
- ….
